Η Ναυμαχία του Τραφάλγκαρ, έγινε στις 21 Οκτωβρίου 1805 στο Ακρωτήριο Τραφάλγκαρ στα δυτικά παράλια τηςΙσπανίας κατά τη διάρκεια του Πολέμου της Τρίτης Συμμαχίας που δημιούργησαν οι Άγγλοι εναντίον της Γαλλίας. Ήταν η πιο σημαντική ναυμαχία των Ναπολεόντειων πολέμων και η βασικότερη ναυμαχία του19ου αιώνα. Ο στόλος του Βρετανικού Βασιλικού Ναυτικού, αποτελούμενος από 27 πλοία, κατέστρεψε τον ενωμένο στόλο Γάλλων και Ισπανών που αποτελούνταν από 33 πλοία. Γάλλοι και Ισπανοί έχασαν 22 πλοία, ενώ οι Βρετανοί κανένα. Ο διοικητής του Βρετανικού Στόλου Ναύαρχος Νέλσονσκοτώθηκε προς το τέλος της μάχης, όμως ήδη η εξέλιξη της ναυμαχίας εκείνη την ώρα του είχε εξασφαλίσει τον τίτλο ενός από τους μεγαλύτερους ήρωες της Βρετανικής στρατιωτικής ιστορίας.Η Βρετανική νίκη έβαλε τέλος στα σχέδια του Ναπολέοντα να κάνει απόβαση στη Βρετανία δια μέσου της Μάγχης. Από τη στιγμή που εξαλείφθηκε η απειλή της εισβολής, τα Βρετανικά στρατεύματα μπορούσαν πλέον να χρησιμοποιηθούν στις μάχες στην Ευρώπη, πράγμα που έπαιξε σημαντικό ρόλο στην τελική ήττα του Ναπολέοντα. Μετά τη ναυμαχία το Βρετανικό Ναυτικό έγινε η πρώτη ναυτική δύναμη στον κόσμο, μέχρι την εμφάνιση της Αυτοκρατορικής Γερμανίας πριν τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, εκατό χρόνια μετά.Ο Ναύαρχος Νέλσον έγινε ο μεγαλύτερος στρατιωτικός ήρωας της Βρετανίας και πηγή έμπνευσης για το Βασιλικό Ναυτικό. Στα 1808 ο "Κίονας του Νέλσον" ανεγέρθηκε στο Δουβλίνο για να τιμήσει τον Νέλσον και τις νίκες του (πολλοί απ' τους ναύτες που πήραν μέρος στη Ναυμαχία του Τραφάλγκαρ ήταν Ιρλανδοί) και σωζόταν μέχρι το 1966, οπότε τον ανατίναξε ο Ι.Ρ.Α. Η πασίγνωστηπλατεία Τραφάλγκαρ του Λονδίνου πήρε το όνομά της από την τοποθεσία της ναυμαχίας. Από πάνω της δεσπόζει το άγαλμα του Νέλσον πάνω στη "Στήλη του Νέλσον" που ανεγέρθηκε το 1843. Σε αντίθεση μ' αυτά, πολλές γενιές παιδιών στηΓαλλία μάθαιναν στα σχολεία ότι το Τραφάλγκαρ "ήταν ναυμαχία που δεν ανέδειξε νικητή και στην οποία σκοτώθηκε ο Βρετανός διοικητής". Μια απ' τις δευτερεύουσες συνέπειες ήταν ότι οι Γάλλοι αξιωματικοί του Ναυτικού σταμάτησαν να προσφωνούνται "κύριε", αλλά "κυρίες" για να δείξουν την αγανάκτησή τους.Ο Άγγλος ναύαρχος με ένα ευφυές στρατήγημα διεμβόλισε τις εχθρικές γραμμές από δύο σημεία, νικώντας κατά κράτος στους γαλλοϊσπανούς, που είχαν παρατάξει τα πλοία τους σε μία γραμμή, το ένα πίσω από το άλλο. Όμως, ένα εχθρικό βόλι από το μουσκέτο ενός ελεύθερου σκοπευτή χτύπησε κατάστηθα τον Νέλσονα στη 1:25 μ.μ. Τρεις ώρες αργότερα (4:30 μ.μ.) άφησε την τελευταία του πνοή πάνω στη ναυαρχίδα του «Βίκτορι», γνωρίζοντας ότι η ναυμαχία έκλινε υπέρ των Άγγλων. Στις 5:45 το απόγευμα οι εχθροπραξίες σταμάτησαν οριστικά, αφού οι γαλλοϊσπανοί είχαν χάσει 5.781 άνδρες (3.243 νεκροί, 2.538 τραυματίες) και 19 πλοία, ενώ 7.000 είχαν συλληφθεί αιχμάλωτοι, ανάμεσά τους και ο επικεφαλής του στόλου τους ναύαρχος Βιλνέβ. Οι Άγγλοι έχασαν 1.695 άνδρες (449 νεκροί και 1.246 τραυματίες), αλλά κανένα πλοίο.Η αποφασιστική εμπλοκή έγινε το μεσημέρι της 21ης Οκτωβρίου 1805. Από τη μία πλευρά παρατάχθηκαν 33 πλοία του αγγλικού στόλου με 2.148 κανόνια και αρχηγό τον Οράτιο Νέλσονα. Από την άλλη, ο ενωμένος γαλλοϊσπανικός στόλος υπό τον Πιέρ ντε Βιλνέβ, με ίσο αριθμό πλοίων και 2.568 κανόνια. Στις 11:45 π.μ. ο Νέλσων έδωσε το σύνθημα της επίθεσης στους άνδρες του με το μήνυμα: «Η Αγγλία περιμένει από τον καθένα σας να επιτελέσει το καθήκον του»Στα τέλη Σεπτεμβρίου του 1805 ο Γάλλος ναύαρχος Πιέρ Ντε Βιλνέβ έλαβε εντολή να αποπλεύσει με τον στόλο του από το ισπανικό λιμάνι του Κάδιθ, με προορισμό τη Νεάπολη (Νάπολη), όπου θα αποβίβαζε στρατεύματα για τη γαλλική εκστρατεία στη Νότια Ιταλία. Τη νύχτα της 19ης προς την 20ή Οκτωβρίου ο γαλλικός στόλος άφησε το Κάδιξ και προσπάθησε να περάσει απαρατήρητος τη Δυτική Μεσόγειο για να μην αναγκαστεί να δώσει μάχη με τον αγγλικό στόλο, που καιροφυλακτούσε. Δεν τα κατάφερε, καθώς τον πρόλαβε ο Νέλσων στα ανοιχτά του ακρωτηρίου Τραφάλγκαρ.