Οι φάλαινες φυσητήρες
είναι ζώα… των άκρων, που περιπλανούνται στις εσχατιές του κόσμου. Πρόκειται
για τεράστια ζώα, τους μεγαλύτερους θηρευτές που ζουν σήμερα , ο εγκέφαλος των
οποίων είναι μεγαλύτερος από κάθε άλλου ζώου. Οι φάλαινες Physeter macrocephalous (ή Physeter catodon) περνούν τα τρία τέταρτα
περίπου της ζωής τους στο σκοτάδι, υπομένοντας την πίεση στα βάθη των ωκεανών,
μερικές φορές βουτώντας έως και τρία χιλιόμετρα κάτω από την επιφάνεια της
θάλασσας για αναζήτηση τροφής.
ΕΞΕΡΕΥΝΩΝΤΑΣ ΤΑ ΒΑΘΗ
Το πλανητικό ρολόι επηρεάζει τις κινήσεις των κητωδών αυτών θηλαστικών, όπως και των μικρότερων πλασμάτων. Μία φορά το χρόνο τα αρσενικά σταματούν τη μοναχική τους περιπλάνηση και κατευθύνονται προς τα θερμότερα ύδατα. Όπου ζουν θηλυκά και νεαρές φάλαινες. Αναδυόμενα αργά από τα βάθη, δηλώνουν την παρουσία τους με μια αλληλουχία αργών «κλικ» , τα οποία μοιάζουν με ηχητικά κύματα, είναι τόσο δυνατά , που τα θηλυκά τα ακούν από απόσταση 50 χιλιομέτρων.
Τα «κλικ» των φυσητήρων, ο δυνατότερος ήχος που παράγει ζώο, βγαίνουν από το τεράστιο ρύγχος τους, που καταλαμβάνει περίπου το ¼ του μήκους του σώματός τους και τυλίγεται γύρω από την κοιλότητα που είναι γεμάτη κηρώδη ουσία. Κάποια «κλικ» εμφανίζουν μοτίβο και σχηματίζουν μια μορφή κώδικα, με τον οποίο προφανώς επικοινωνούν τα κήτη μεταξύ τους. Όμως, τα αργά «κλικ» παραμένουν ένα μυστήριο. Μήπως οι φάλαινες χρησιμοποιούν τον ηχητικό εντοπισμό για να αποφύγουν άλλες φάλαινες ή πλοία, να απομακρύνουν άλλα αρσενικά ή να δηλώσουν την παρουσία ή το μέγεθός τους στα θηλυκά;
Όποιος και αν είναι ο σκοπός των «κλικ», τα θηλυκά σίγουρα τα ακούν και αναμένουν την άφιξη των αρσενικών πριν δουν τις σκιές από τις τεράστιες φιγούρες τους. Με μήκος σχεδόν 20 μ. και βάρος περίπου 50 τόνους, τα αρσενικά, με συντροφιά τα θηλυκά και τα μικρά, είναι οι απόλυτοι ευγενικοί γίγαντες. Καθώς τα αρσενικά σμίγουν με τα κοπάδια των θηλυκών και των νεαρών φαλαινών, γίνονται το «επίκεντρο της προσοχής», αναφέρει ο ειδικός στα κητώδη Τζόναθαν Γκόρντον.
Τα αρσενικά, όλο και πιο μοναχικά στις περιπλανήσεις τους καθώς γερνούν, διασκεδάζον το γεγονός ότι μια φορά το χρόνο γίνονται το επίκεντρο της προσοχής, πιάνοντας μερικές φορές απαλά τα μικρά στα τεράστια σαγόνια τους. Ακόμη και η παρουσία άλλων αρσενικών στην περιοχή αναπαραγωγής δεν φαίνεται να ενοχλεί κάθε αρσενικό. Οποιαδήποτε αψιμαχία μεταξύ αντιπάλων είναι σπάνια και τελειώνει πολύ γρήγορα. Αντί να μάχονται, πολλές φορές τα πιο νεαρά αρσενικά υποδέχονται το ένα το άλλο με χτυπήματα, τα οποία σε μας φαίνονται σαν ένδειξη στοργής ή σαν να έχουν σεξουαλικό χαρακτήρα.
Τα τριψίματα του ρύγχους και τα χάδια που απολαμβάνουν τα αρσενικά στις περιοχές αναπαραγωγής είναι κομμάτι της καθημερινότητας των θηλυκών και των νεότερων φαλαινών. Ζουν κοινωνικά, ταξιδεύοντας σε ομάδες των 20-30 ατόμων, μακρινούς συγγενείς των θηλυκών. Αυτές οι «αδερφές», οι «ξαδέρφες» και οι «θείες» συνεργάζονται για την εύρεση τροφής και την φροντίδα των μικρών, συμμετέχοντας ακόμη και στο θηλασμό άλλων μικρών. Ενώ τα περισσότερα μέλη της ομάδας καταδύονται για αναζήτηση τροφής, ένα θηλυκό ή νεαρό άτομο παραμένει στην επιφάνεια με τα ευάλωτα μικρά.
Στο παρελθόν οι φαλαινοθήρες αποτελούσαν τη μεγαλύτερη απειλή για τους φυσητήρες, καθώς τους κυνηγούσαν για το λίπος και την πολύτιμη κηρώδη ουσία τους.
Σήμερα που η φαλαινοθηρία έχει περιοριστεί αρκετά, ο μεγαλύτερος κίνδυνος για τους φυσητήρες είναι οι φάλαινες δολοφόνοι (όρκες). Όπως και οι φυσητήρες, έτσι και οι θηλυκές όρκες είναι κοινωνικά ζώα, ταξιδεύουν σε συγγενικές ομάδες και είναι δεινοί θηρευτές. Οι επιθέσεις τους είναι καλά οργανωμένες και μπορούν να αναμετρηθούν με πολύ μεγαλύτερες φάλαινες αν τα μικρά τους απειλούνται.
Οι φυσητήρες είναι και αυτοί αξιόλογοι θηρευτές και, στο σύνολο, η τροφή που καταναλώνουν ετησίως ισοδυναμεί με την παγκόσμια αλιευτική παραγωγή. Κάθε μέρα, για 18 περίπου ώρες, αυτοί οι οδοντωτοί γίγαντες αναζητούν τροφή πολύ κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, κυνηγώντας μεγάλα καλαμάρια που ζουν στα βάθη. Τις υπόλοιπες 6 ώρες της μέρας τα κοπάδια των φυσητήρων συγκεντρώνονται στην επιφάνια για παιχνίδια, χάδια και επαφή με άλλα άτομα.
Τα θηλυκά αναπαράγονται με αργό ρυθμό, γεννώντας μία φορά κάθε 4 με 20 χρόνια. Κάθε νεογνό είναι σημαντικό για την επιβίωση του είδους και το φροντίζουν για μεγάλο χρονικό διάστημα μέχρι την ενηλικίωση. Όταν τα αρσενικά φτάσουν σε ηλικία 10 ετών, αφήνουν το κοπάδι, αλλά τα νεαρά θηλυκά παραμένουν στην περιοχή όπου γεννιούνται, μέλη ενός δεμένου κοινωνικού συνόλου που ασχολείται με την ανατροφή της νέας γενιάς.
Τα αρσενικά κατευθύνονται προς τα παγωμένα νερά της Αρκτικής ή της Ανταρκτικής, μερικές φορές περιπλανώμενα σε ομάδες εργένηδων όχι ιδιαίτερα δεμένες. Καθώς γερνούν, γίνονται μοναχικοί ταξιδιώτες, που καλύπτουν χιλιάδες χιλιόμετρα κάθε χρόνο. Σε διάστημα50-60 χρόνων μπορεί να διανύσουν έως και 2 εκατ. Χιλιόμετρα στους ωκεανούς. Όταν όμως έρχεται η ώρα, κινούνται και πάλι προς τα θερμότερα ύδατα προκειμένου να βρουν τα θηλυκά και να διαιωνίσουν το είδος.
Ο αριθμός των φυσητήρων που ζουν στους ωκεανούς παραμένει άγνωστος. Σίγουρα είναι μεγαλύτερος από το 1987, που σταμάτησε η φαλαινοθηρία για εμπορικούς σκοπούς. Τις προηγούμενες δεκαετίες τα φαλαινοθηρικά κυνηγούσαν τις μεγαλύτερες φάλαινες για το πολύτιμο λίπος τους. Με λιγότερα ώριμα αρσενικά στα αναπαραγωγικά πεδία, οι πληθυσμοί των φυσητήρων μειώθηκαν και αυτοί οι δεινοί δύτες θεωρούνταν απειλούμενο είδος. Σήμερα ο πληθυσμός τους ανακάμπτει σταδιακά και η τεχνολογία εντοπισμού και παρακολούθησης του είδους έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο.
Τα τελευταία 30 χρόνια οι επιστήμονες άρχισαν να μελετούν αυτά τα πλάσματα στο ενδιαίτημά τους. Ελάχιστοι ειδικοί στα κητώδη αφιέρωσαν τη ζωή τους στην παρακολούθηση των φυσητήρων που κινούνται στους απέραντους ωκεανούς. Εκτός από τις προσωπικές παρατηρήσεις και την ταυτοποίηση από φωτογραφίες, βασίζονται σε ραδιοπομπούς για την παρακολούθηση των κινήσεων των ζώων και στα υδρόφωνα τα οποία καταγράφουν την επικοινωνία μέσω των «κλικ». Ωστόσο, υπάρχουν πολλά ακόμη για τους φυσητήρες που δεν έχουν ανακαλυφθεί.
ΕΞΕΡΕΥΝΩΝΤΑΣ ΤΑ ΒΑΘΗ
Το πλανητικό ρολόι επηρεάζει τις κινήσεις των κητωδών αυτών θηλαστικών, όπως και των μικρότερων πλασμάτων. Μία φορά το χρόνο τα αρσενικά σταματούν τη μοναχική τους περιπλάνηση και κατευθύνονται προς τα θερμότερα ύδατα. Όπου ζουν θηλυκά και νεαρές φάλαινες. Αναδυόμενα αργά από τα βάθη, δηλώνουν την παρουσία τους με μια αλληλουχία αργών «κλικ» , τα οποία μοιάζουν με ηχητικά κύματα, είναι τόσο δυνατά , που τα θηλυκά τα ακούν από απόσταση 50 χιλιομέτρων.
Τα «κλικ» των φυσητήρων, ο δυνατότερος ήχος που παράγει ζώο, βγαίνουν από το τεράστιο ρύγχος τους, που καταλαμβάνει περίπου το ¼ του μήκους του σώματός τους και τυλίγεται γύρω από την κοιλότητα που είναι γεμάτη κηρώδη ουσία. Κάποια «κλικ» εμφανίζουν μοτίβο και σχηματίζουν μια μορφή κώδικα, με τον οποίο προφανώς επικοινωνούν τα κήτη μεταξύ τους. Όμως, τα αργά «κλικ» παραμένουν ένα μυστήριο. Μήπως οι φάλαινες χρησιμοποιούν τον ηχητικό εντοπισμό για να αποφύγουν άλλες φάλαινες ή πλοία, να απομακρύνουν άλλα αρσενικά ή να δηλώσουν την παρουσία ή το μέγεθός τους στα θηλυκά;
Όποιος και αν είναι ο σκοπός των «κλικ», τα θηλυκά σίγουρα τα ακούν και αναμένουν την άφιξη των αρσενικών πριν δουν τις σκιές από τις τεράστιες φιγούρες τους. Με μήκος σχεδόν 20 μ. και βάρος περίπου 50 τόνους, τα αρσενικά, με συντροφιά τα θηλυκά και τα μικρά, είναι οι απόλυτοι ευγενικοί γίγαντες. Καθώς τα αρσενικά σμίγουν με τα κοπάδια των θηλυκών και των νεαρών φαλαινών, γίνονται το «επίκεντρο της προσοχής», αναφέρει ο ειδικός στα κητώδη Τζόναθαν Γκόρντον.
Τα αρσενικά, όλο και πιο μοναχικά στις περιπλανήσεις τους καθώς γερνούν, διασκεδάζον το γεγονός ότι μια φορά το χρόνο γίνονται το επίκεντρο της προσοχής, πιάνοντας μερικές φορές απαλά τα μικρά στα τεράστια σαγόνια τους. Ακόμη και η παρουσία άλλων αρσενικών στην περιοχή αναπαραγωγής δεν φαίνεται να ενοχλεί κάθε αρσενικό. Οποιαδήποτε αψιμαχία μεταξύ αντιπάλων είναι σπάνια και τελειώνει πολύ γρήγορα. Αντί να μάχονται, πολλές φορές τα πιο νεαρά αρσενικά υποδέχονται το ένα το άλλο με χτυπήματα, τα οποία σε μας φαίνονται σαν ένδειξη στοργής ή σαν να έχουν σεξουαλικό χαρακτήρα.
Τα τριψίματα του ρύγχους και τα χάδια που απολαμβάνουν τα αρσενικά στις περιοχές αναπαραγωγής είναι κομμάτι της καθημερινότητας των θηλυκών και των νεότερων φαλαινών. Ζουν κοινωνικά, ταξιδεύοντας σε ομάδες των 20-30 ατόμων, μακρινούς συγγενείς των θηλυκών. Αυτές οι «αδερφές», οι «ξαδέρφες» και οι «θείες» συνεργάζονται για την εύρεση τροφής και την φροντίδα των μικρών, συμμετέχοντας ακόμη και στο θηλασμό άλλων μικρών. Ενώ τα περισσότερα μέλη της ομάδας καταδύονται για αναζήτηση τροφής, ένα θηλυκό ή νεαρό άτομο παραμένει στην επιφάνεια με τα ευάλωτα μικρά.
Στο παρελθόν οι φαλαινοθήρες αποτελούσαν τη μεγαλύτερη απειλή για τους φυσητήρες, καθώς τους κυνηγούσαν για το λίπος και την πολύτιμη κηρώδη ουσία τους.
Σήμερα που η φαλαινοθηρία έχει περιοριστεί αρκετά, ο μεγαλύτερος κίνδυνος για τους φυσητήρες είναι οι φάλαινες δολοφόνοι (όρκες). Όπως και οι φυσητήρες, έτσι και οι θηλυκές όρκες είναι κοινωνικά ζώα, ταξιδεύουν σε συγγενικές ομάδες και είναι δεινοί θηρευτές. Οι επιθέσεις τους είναι καλά οργανωμένες και μπορούν να αναμετρηθούν με πολύ μεγαλύτερες φάλαινες αν τα μικρά τους απειλούνται.
Οι φυσητήρες είναι και αυτοί αξιόλογοι θηρευτές και, στο σύνολο, η τροφή που καταναλώνουν ετησίως ισοδυναμεί με την παγκόσμια αλιευτική παραγωγή. Κάθε μέρα, για 18 περίπου ώρες, αυτοί οι οδοντωτοί γίγαντες αναζητούν τροφή πολύ κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, κυνηγώντας μεγάλα καλαμάρια που ζουν στα βάθη. Τις υπόλοιπες 6 ώρες της μέρας τα κοπάδια των φυσητήρων συγκεντρώνονται στην επιφάνια για παιχνίδια, χάδια και επαφή με άλλα άτομα.
Τα θηλυκά αναπαράγονται με αργό ρυθμό, γεννώντας μία φορά κάθε 4 με 20 χρόνια. Κάθε νεογνό είναι σημαντικό για την επιβίωση του είδους και το φροντίζουν για μεγάλο χρονικό διάστημα μέχρι την ενηλικίωση. Όταν τα αρσενικά φτάσουν σε ηλικία 10 ετών, αφήνουν το κοπάδι, αλλά τα νεαρά θηλυκά παραμένουν στην περιοχή όπου γεννιούνται, μέλη ενός δεμένου κοινωνικού συνόλου που ασχολείται με την ανατροφή της νέας γενιάς.
Τα αρσενικά κατευθύνονται προς τα παγωμένα νερά της Αρκτικής ή της Ανταρκτικής, μερικές φορές περιπλανώμενα σε ομάδες εργένηδων όχι ιδιαίτερα δεμένες. Καθώς γερνούν, γίνονται μοναχικοί ταξιδιώτες, που καλύπτουν χιλιάδες χιλιόμετρα κάθε χρόνο. Σε διάστημα50-60 χρόνων μπορεί να διανύσουν έως και 2 εκατ. Χιλιόμετρα στους ωκεανούς. Όταν όμως έρχεται η ώρα, κινούνται και πάλι προς τα θερμότερα ύδατα προκειμένου να βρουν τα θηλυκά και να διαιωνίσουν το είδος.
Ο αριθμός των φυσητήρων που ζουν στους ωκεανούς παραμένει άγνωστος. Σίγουρα είναι μεγαλύτερος από το 1987, που σταμάτησε η φαλαινοθηρία για εμπορικούς σκοπούς. Τις προηγούμενες δεκαετίες τα φαλαινοθηρικά κυνηγούσαν τις μεγαλύτερες φάλαινες για το πολύτιμο λίπος τους. Με λιγότερα ώριμα αρσενικά στα αναπαραγωγικά πεδία, οι πληθυσμοί των φυσητήρων μειώθηκαν και αυτοί οι δεινοί δύτες θεωρούνταν απειλούμενο είδος. Σήμερα ο πληθυσμός τους ανακάμπτει σταδιακά και η τεχνολογία εντοπισμού και παρακολούθησης του είδους έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο.
Τα τελευταία 30 χρόνια οι επιστήμονες άρχισαν να μελετούν αυτά τα πλάσματα στο ενδιαίτημά τους. Ελάχιστοι ειδικοί στα κητώδη αφιέρωσαν τη ζωή τους στην παρακολούθηση των φυσητήρων που κινούνται στους απέραντους ωκεανούς. Εκτός από τις προσωπικές παρατηρήσεις και την ταυτοποίηση από φωτογραφίες, βασίζονται σε ραδιοπομπούς για την παρακολούθηση των κινήσεων των ζώων και στα υδρόφωνα τα οποία καταγράφουν την επικοινωνία μέσω των «κλικ». Ωστόσο, υπάρχουν πολλά ακόμη για τους φυσητήρες που δεν έχουν ανακαλυφθεί.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου