Το ναυάγιο του Prestige

ΜΙΑ οικολογική και οικονομική καταστροφή ξεκίνησε στις 13 Νοεμβρίου 2002, όταν πλέοντας στη μανιασμένη θάλασσα το πετρελαιοφόρο Πρεστίζ παρουσίασε διαρροή. Οι προσπάθειες που έγιναν προκειμένου να σωθεί το πλοίο το οποίο υπέστη αυτή τη ζημιά απέτυχαν, και έπειτα από έξι ημέρες—κατά τις οποίες περίπου 20.000 τόνοι πετρελαίου είχαν διαρρεύσει—το δεξαμενόπλοιο τελικά κόπηκε στα δύο και βυθίστηκε, σχεδόν 200 χιλιόμετρα ανοιχτά των ακτών της Ισπανίας.

Το δεξαμενόπλοιο πήρε μαζί του στο βυθό πάνω από 50.000 τόνους πετρελαίου, και από το κύτος του συνέχισαν να διαρρέουν περίπου 125 τόνοι κάθε ημέρα. Σχηματίστηκαν καινούριες πετρελαιοκηλίδες οι οποίες κατευθύνονταν ολοταχώς προς την ακτή. Το βαρύ πετρέλαιο, με την παχύρρευστη και τοξική υφή του, ήταν ιδιαίτερα καταστροφικό για το περιβάλλον.

Οι αποπνικτικές αναθυμιάσεις εμπόδισαν πολλούς εθελοντές οι οποίοι προσπαθούσαν να καθαρίσουν τις παραλίες. Επιπλέον, το πετρέλαιο σχημάτισε μια ογκώδη μάζα πίσσας που κόλλησε στους βράχους σαν μαύρη τσίχλα. «Είναι μια από τις χειρότερες πετρελαιοκηλίδες στην ιστορία», είπε με λύπη ο Μισέλ Γκιρίν, διευθυντής του Κέντρου Στοιχείων, Ερευνών και Δοκιμών για τη Μόλυνση του Νερού από Ατυχήματα.

Ηρωικές Προσπάθειες

Επί εβδομάδες, εκατοντάδες ψαράδες είχαν ανοιχτεί στη θάλασσα για να δώσουν μάχη με τις πετρελαιοκηλίδες που απειλούσαν την πηγή από την οποία εξασφάλιζαν τα προς το ζην. Οι ψαράδες αγωνίζονταν ηρωικά να μαζέψουν το πετρέλαιο προτού αυτό μαυρίσει τις παραλίες τους και καταστρέψει έναν από τους πλουσιότερους ψαρότοπους στον κόσμο. Μερικοί έβγαζαν με τα χέρια τους από το νερό μεγάλα κομμάτια του γλοιώδους υλικού. «Ήταν πολύ κοπιαστική εργασία, αλλά εμείς με τις μικρές μας βάρκες δεν είχαμε άλλη επιλογή», εξήγησε ο Αντόνιο, ένας ντόπιος ψαράς.

Ενώ οι ψαράδες πάλευαν με το πετρέλαιο στη θάλασσα, χιλιάδες εθελοντές από όλη την Ισπανία προσπαθούσαν να καθαρίσουν τις παραλίες. Με τις λευκές φόρμες μιας χρήσης και τις μάσκες που φορούσαν, έμοιαζαν σαν να λαβαίνουν μέρος σε βιολογικό πόλεμο. Αλλά η αποστολή τους ήταν να φτυαρίζουν φιλόπονα το πετρέλαιο σε κάδους για να μπορέσουν να το απομακρύνουν. Όπως έκαναν και οι ψαράδες, μερικοί εθελοντές χρησιμοποιούσαν ακόμη και τα χέρια τους για να μαζέψουν το πετρέλαιο που είχε ρυπάνει τις παραλίες.

Τραγικές Συνέπειες

«Νόμιζα ότι θα πέθαινα από λύπη όταν είδα για πρώτη φορά τα μαύρα κύματα να πετούν με ορμή το πετρέλαιο πάνω στην αποβάθρα στη Μούχια», είπε ο Ραφαέλ Μούζο, δήμαρχος της Κορκουμπιόν στη βόρεια Γαλικία, όπου η ακτογραμμή ερημώθηκε. «Εξαιτίας της πετρελαιοκηλίδας, πάρα πολλοί άνθρωποι στην πόλη μας δυσκολεύονται να εξασφαλίσουν τα προς το ζην».

Δυστυχώς, το όμορφο νέο εθνικό πάρκο της Ισπανίας, Λας Ίσλας Ατλάντικας (Νησιά του Ατλαντικού), δέχτηκε το μεγαλύτερο πλήγμα από μία πετρελαιοκηλίδα. Τεράστιες αποικίες από θαλασσοπούλια ζούσαν σε αυτά τα πέντε κάποτε πεντακάθαρα νησιά στα ανοιχτά της Γαλικίας. Ο βυθός γύρω από αυτή την περιοχή ήταν ιδιαίτερα πλούσιος σε θαλάσσια είδη.

Μέχρι τις αρχές Δεκεμβρίου, το 95 τοις εκατό των ακτογραμμών του πάρκου είχε μολυνθεί με πετρέλαιο. Ορνιθολόγοι υπολόγισαν ότι θα επηρεάζονταν 100.000 περίπου πουλιά. Μάλιστα δύτες είδαν μεγάλες μάζες στερεοποιημένου πετρελαίου να κινούνται πάνω κάτω στο βυθό και να καταστρέφουν το εύθραυστο θαλάσσιο οικοσύστημα.

Ο Τζέι Χόουλκομ, ο οποίος συγκρότησε ένα κέντρο διάσωσης πτηνών, ανέφερε: «Συνήθως, τα πουλιά πεθαίνουν είτε από πνιγμό είτε από υποθερμία. Τα φτερά διαποτίζονται από πετρέλαιο με αποτέλεσμα να καταστρέφονται οι μονωτικές και αδιάβροχες ιδιότητές τους. Επιπλέον, το βαρύ πετρέλαιο τα τραβάει προς τα κάτω, όπως τα βρεγμένα ρούχα μπορούν να τραβήξουν προς τα κάτω έναν κολυμβητή. . . . Νιώθεις μεγάλη ικανοποίηση όταν σώζεις μερικά πουλιά, ακόμη και αν αυτά είναι σχετικά λίγα».

«Αναμενόμενο Ατύχημα»

Ο κόσμος εξαρτάται από το πετρέλαιο για ενέργεια, αλλά προκειμένου να περιοριστούν οι δαπάνες, συχνά το πετρέλαιο μεταφέρεται με επικίνδυνα, κακοσυντηρημένα πλοία. Ως εκ τούτου, η εφημερίδα Δε Νιου Γιορκ Τάιμς (The New York Times) περιέγραψε το περιστατικό ως «αναμενόμενο ατύχημα».

Το Πρεστίζ είναι το τρίτο δεξαμενόπλοιο που βυθίστηκε στα ανοιχτά των ακτών της Γαλικίας τα τελευταία 26 χρόνια. Πριν από 10 περίπου χρόνια το Ετζίαν Σι ναυάγησε κοντά στη Λα Κορούνια, στη βόρεια Γαλικία, και απελευθέρωσε 40.000 τόνους αργού πετρελαίου, από το οποίο μερικές εκτάσεις στις παρακείμενες ακτές δεν έχουν αποκατασταθεί ακόμη. Το 1976, το Ουρκιόλα βυθίστηκε στα ίδια νερά, δημιουργώντας μια καταστροφική πετρελαιοκηλίδα 100.000 και πλέον τόνων.

Μετά την τελευταία καταστροφή, η Ευρωπαϊκή Ένωση αποφάσισε να απαγορεύσει την κυκλοφορία όλων των πετρελαιοφόρων που δεν έχουν διπλά τοιχώματα. Αναμένεται να δούμε, όμως, αν αυτό το μέτρο θα αποδειχτεί αρκετό για να προστατέψει τις ταλαιπωρημένες ακτογραμμές της Ευρώπης.